WHAT THE BODY DOES NOT REMEMBER

(1987 / 2013)

Back to the late 80s: the stunning first attempt by young choreographer Wim Vandekeybus decisively confirmed, in 1987, the emergence of a ‘Flemish Wave’ in the world of theatre and dance. De Keersmaeker, Fabre, Decorte, Needcompany, Vandekeybus: they had little in common, apart from presenting the tension of a restless body in a way that transformed the codes of stage presence. ‘The Belgians are the masters of the body’, a Dutch critic wrote at the time. And Anna Kisselgoff, in the New York Times, praised What the Body and spoke of a ‘revolution in dance’.

What the body does not remember is neither Eden nor virginity: rather, it is the moment that cannot be repeated, the event that only happens once, the forced choice made in seconds when facing the gravest danger. Risk and constraint were the key words for the young choreographer, stoked white hot by his musician and adviser Thierry De Mey, former champion of Go and great strategist. Bodies throw themselves one on top of the other, twist on the floor, throw bricks toward the skies which their partners narrowly avoid, and risk being crushed by boots kicking hard. The male/female relationships are breathless, sexual, violent. It’s all fast and controlled to the tiniest detail. Composers Thierry De Mey and Peter Vermeersch, whose music once accompanied Anne Teresa De Keermaeker’s first steps, here continue to explore the resources of a dissonant, metallic minimalism, inspired by the works of Louis Andriessen. Vandekeybus would receive a Bessie Award for this ‘brutal confrontation of dance and music: the dangerous, combative landscape of What the Body Does Not Remember’.

With a rejuvenated team of dancers, 11 musicians of the period and the percussive instrumentarium of the great days of Thierry De Mey (sawn up piano frames, paper drums, lithophones, etc.), 25 years later we will rediscover everything that made this a landmark show.

A potted history

The Belgian sextet Maximalist! formed in 1983 around Thierry De Mey and Peter Vermeersch, when Anne Teresa De Keermaeker danced her first shows. When Vandekeybus, in 1990, fused together his first two shows (What the Body Does Not Remember, 1987, and Les Porteuses de Mauvaises Nouvelles – The Bringers of Bad News, 1989) into a single entity, The Weight of a Hand, the group expanded and added Georges-Elie Octors as its conductor. This small ensemble would be the template for Ictus, which has played under this name since 1994.

WHAT THE BODY DOES NOT REMEMBER

(1987 / 2013)

Een flashback naar het einde van de jaren 80: uit het verpletterende debuut van de jonge choreograaf Wim Vandekeybus ontstaat in 1987 de ‘Flemish Wave’ die de dans- en theaterwereld op zijn kop zet. De Keersmaeker, Fabre, Decorte, Needcompany en Vandekeybus hadden weinig of niets met elkaar gemeen, ware het niet dat ze één voor één de normen op de planken herschreven met de geladenheid van het rusteloze lichaam. “De Belgen zijn de meesters van het lichaam,” liet een Nederlandse recensent zich destijds ontvallen. Anna Kisselgoff bewierookte What the Body in de New York Times dan weer door het te hebben over een “revolutie in de dans”.

Wat het lichaam zich – volgens de titel – niet herinnert, is noch Eden, noch de maagdelijkheid, maar eerder het zeldzame moment dat aan elke herhaling ontsnapt en slechts één keer voorkomt … het moment waarop het gevaar ons noodgedwongen voor een keuze stelt. Gevaar en druk zijn dan ook de basisconcepten voor deze jonge choreograaf, die door zijn raadsman Thierry De Mey (muzikant, Go-kampioen en begenadigde strateeg) tot het uiterste wordt gedreven. De lichamen werpen zich op elkaar, kronkelen over de grond, gooien stenen op die hun partners maar net kunnen ontwijken, dreigen genadeloos vertrapt te worden. De spanning tussen mannen en vrouwen loopt hoog op, is intens en seksueel. Alles gebeurt uiterst snel en is tot in het kleinste detail uitgewerkt. Met hun muziek graven Thierry De Mey en Peter Vermeersch (die kort daarvoor nog Anne Teresa De Keersmaker begeleidden bij haar eerste stapjes) dieper naar een dissonant minimalisme van metalige geluiden, in de voetsporen van Louis Andriessen. Vandekeybus mocht voor deze “harde confrontatie tussen dans en muziek in een landschap vol gevaren en geweld” een Bessie Award in ontvangst nemen.

Dankzij een nieuwe generatie dansers, elf muzikanten van weleer en Thierry De Meys percussie-instrumentarium (een verzaagd pianokader, papieren trommels, een lithofoon enz.) krijgen we vijfentwintig jaar later dit successpektakel opnieuw te zien.

Het verhaal van Ictus in een notendop

Het Belgische sextet Maximalist! wordt in 1983 opgericht rond Thierry De Mey en Peter Vermeersch, ter gelegenheid van de eerste shows van Anne Theresa De Keersmaeker. Wanneer Vandekeybus in 1990 zijn eerste twee shows, What the body does not remember (1987) en Les Porteuses de mauvaises nouvelles (1989), samenvoegt tot een geheel getiteld The Weight of a Hand, breidt de groep uit, met Georges-Elie Octors als dirigent. Het kleine ensemble krijgt in 1994 zijn huidige naam: Ictus.

WHAT THE BODY DOES NOT REMEMBER

 
Retour sur la fin des années 80 : le coup d’essai foudroyant du jeune chorégraphe Wim Vandekeybus confirmait avec force, en 1987, l’émergence d’une « Flemish Wave » dans le monde du théâtre et de la danse. De Keersmaeker, Fabre, Decorte, Lauwers, Vandekeybus : autant d'artistes singuliers qui avaient peu en commun, sinon la mise en tension d’un corps énervé qui transformait les codes de la présence scénique. « Les Belges sont les maîtres du corps », écrivait alors un critique hollandais. Et Anna Kisselgoff, dans le New York Times, encensait What the Body en parlant d’une « révolution dans la danse ».

Ce dont le corps ne se souvient pas, dont parle le titre, n'évoque pas l'Eden ou l'état virginal. Il s'agit plutôt de capturer le moment qui échappe à toute répétition, l’événement auquel rien ne préparait, l’instant du choix forcé face au plus grand danger. Risque, contrainte, acte-réflexe sont à l'époque les maîtres-mots du chorégraphe, chauffé à blanc par son musicien et conseiller Thierry De Mey, ancien champion de Go et fin stratège. Les corps se jettent les uns sur les autres, se tordent au sol, envoient vers le ciel des briques que leurs partenaires éviteront de justesse, menacent de s’écraser à grands coups de bottines. Les rapports homme-femme sont haletants, sexuels, agressifs. Tout va vite, mais tout est réglé au petit poil. La musique de Thierry De Mey et Peter Vermeersch, qui avait naguère accompagné les premiers pas d’Anne Teresa De Keermaeker, continue d’explorer les ressources d’un minimalisme dissonant et métallique, inspiré des travaux de Louis Andriessen. Vandekeybus recevra un Bessie Award pour cette « brutale confrontation de danse et de musique, sur fond de danger et de combat ».

Avec une équipe de danseurs rajeunie, onze musiciens d’époque et l’instrumentarium percussif du Thierry De Mey des grands jours (cadre de piano tronçonné, tambours de papier, lithophones, etc.), on mesurera vingt-cinq ans plus tard tout ce qui dans ce spectacle avait fait date.
 

UN PEU D'HISTOIRE

Le sextuor belge Maximalist! se forme en 1983 autour de Thierry De Mey et Peter Vermeersch, à l’occasion de la création de Rosas Danst Rosas d’Anne Teresa De Keermaeker.
Lorsque Vandekeybus, en 1990, fusionne ses deux premiers spectacles (What the body does not remember, 1987, et Les Porteuses de mauvaises nouvelles, 1989) en une seule entité, The Weight of a Hand, le groupe s’élargit pour la circonstance et met à sa tête le chef d’orchestre Georges-Elie Octors.
Ce petit ensemble sera la matrice d’Ictus, qui jouera sous ce nom à partir de 1994.